W chorzowskim skansenie zakończyła się rekonstrukcja kościoła ewangelickiego z Bytomia Bobrka. Luterańska świątynia jest obecnie największym, drewnianym obiektem na terenie Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”. Finalizacja prac oraz planowane na wrzesień udostępnienie obiektu, idealnie zbiega się z obchodami 500-lecia Reformacji oraz uchwalonym przez Sejmik Województwa Śląskiego Rokiem Reformacji.
Świątynia powstała na terenie zabytkowego osiedla robotniczego. Wybudowano ją w 1932 roku na parceli podarowanej przez Hutę „Bobrek”. Projekt wykonała pracownia architektoniczna Kurta Nietzschego. Budowy z prefabrykatów podjęła się firma Christoph und Unmack z Niska. W podobny sposób, wykonane zostały kościół ewangelicko-augsburski w Zabrzu-Mikulczycach oraz obserwatorium geofizyczne w Raciborzu. W Niemczech natomiast wspomniana firma wzniosła m.in. letni dom Alberta Einsteina.
Oryginalność śląskiej duchowości
Kościół, szczególnie w ostatniej dekadzie, sporo przeszedł. Kulminacją tego trudnego czasu był pożar w lipcu 2014 roku, gdy ogień zniszczył dach i wieżyczkę, a resztę obiektu udało się zachować tylko dzięki ogromnemu zaangażowaniu strażaków. Jeszcze przed pożarem podjęto natomiast decyzję o zabezpieczeniu wyposażenia: ołtarza, ambony, chrzcielnicy, dzwonu i żyrandoli. Dzięki temu, wnętrza rekonstrukcji wyglądają niemal dokładnie tak samo, jak pierwowzór.
– Udostępnienie tego kościoła, to bardzo dobra okazja do otwarcia na terenie skansenu ekspozycji nieco nowszych obiektów architektury drewnianej – podkreśla Henryk Mercik, członek zarządu województwa śląskiego i – obok nieżyjącego już luterańskiego biskupa Tadeusza Szurmana – orędownik przeniesienia świątyni właśnie w to miejsce. – Pod względem architektury i konstrukcji, to obiekt absolutnie wyjątkowy. Trudno odmówić mu uroku. Dzięki umiejscowieniu w skansenie, gdzie mamy też kościół św. Józefa Robotnika, udało się zachować i odwzorować oryginalność śląskiej duchowości, która opierała się zawsze na dwóch nogach, katolickiej i ewangelickiej.
Kolor najbardziej prawdopodobny
Rekonstrukcja trwała osiem miesięcy. Kościół umieszczono na nowych terenach, które kilka lat temu skansen przejął od Parku Śląskiego. Całkowity koszt przeprowadzenia prac, wraz z infrastrukturą towarzyszącą, m.in. wybudowaniem drogi, to 1,7 miliona złotych. Wszystkie roboty przebiegły zgodnie z planem, ale, jak przyznaje Andrzej Sośnierz, dyrektor muzeum GPE, pewną zagwozdką okazał się pierwotny kolor wnętrz.
– W dokumentacji mieliśmy tylko czarno-białe fotografie. Zagadkowa okazała się na przykład kolorystyka tapety na prezbiterium. To było duże wyzwanie, ale wybraliśmy tę najbardziej prawdopodobną dla lat 30. ubiegłego stulecia – wyjaśnia dyrektor.
Obiekt nie nawiązuje do budownictwa ludowego, dlatego nie jest częścią tzw. starej części skansenu, która – jak tłumaczy Sośnierz – jest zamkniętą kompozycją. – Umieściliśmy ten kościół w wydzielonym obszarze. Mamy nadzieję, że w przyszłości znajdą się tam również powszechne, przemysłowe obiekty drewniane, a także na przykład domki fińskie – mówi dyrektor. – Kościół będzie oczywiście udostępniony do zwiedzania, a poza nabożeństwami, będą mogły się w nim odbywać m.in. koncerty muzyczne i występy chórów – dodaje.
Ważne miejsce na mapie diecezji
Obiekt na pewno nie utraci swojej funkcji sakralnej. Administracyjnie jest umiejscowiony na terenie parafii chorzowskiej. Po kościołach im. Elżbiety i im. Marcina Lutra, będzie trzecią luterańską świątynią w mieście.
Dlaczego skansen to dobra przestrzeń na kościół ewangelicki? – Bo jest neutralna. Spodziewamy się, że właśnie dlatego wielu zwiedzających z ciekawości zdecyduje się wziąć udział w luterańskim nabożeństwie po raz pierwszy – mówi ksiądz Bogusław Cichy, proboszcz Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Chorzowie. – Jesteśmy bardzo szczęśliwi, że udało się uratować tę świątynię. Nie ma wątpliwości, że stanie się ona teraz ważnym miejscem na mapie naszej diecezji – dodaje.
Kościół z Bytomia – Bobrka ma zostać oddany do użytku 13 września. Uroczyste nabożeństwo będzie jednym z głównych punktów obchodów Roku Reformacji na Śląsku.
